Namen beïnvloeden ons gedrag. Dit komt confronterend naar voren in een onderzoek naar het effect van mannelijke of vrouwelijke orkaannamen op het aantal slachtoffers. Wat nu?
In de VS krijgen orkanen afwisselend vrouwen- en mannennamen en uit de cijfers van de afgelopen decennia blijkt dat de ‘vrouwelijke’ orkanen daar meer slachtoffers maken dan de ‘mannelijke’. Laboratoriumexperimenten lijken erop te wijzen dat dit te maken heeft met onbewuste verwachtingen die door de naam worden gewekt.
In deze experimenten werd duizend respondenten gevraagd welke maatregelen zij zouden treffen als ze informatie kregen over een naderende orkaan. Er bleek minder actie te worden ondernomen als de orkaan Eloise heette dan als hij Charley heette, bij verder gelijke informatie. Door vrouwen én mannen.
Er is ook onderzocht welk risicocijfer een orkaan werd gegeven als die “Christina” heette versus “Christopher”, en “Victoria” versus “Victor”. De vrouwelijke varianten werden significant als minder riskant beoordeeld dan de mannelijke. Door vrouwen én mannen.
Echter: als respondenten werd gevraagd om het gevaar te vergelijken tussen orkanen waarvan alleen de naam verschilde, dan werden ze als even riskant beoordeeld. Dat betekent dat het verschil niet bewust wordt gemaakt.
Madhu Viswanathan, hoogleraar marketing en co-auteur van de studie, zegt hierover in een publicatie van de Universiteit van Illinois:
“Such gender biases are pervasive and implicit. We found that people were affected by the gender of hurricane names regardless of whether they explicitly endorsed the idea that women and men have different traits. This appears to be a widespread phenomenon.”
Op basis van de resultaten stelt de onderzoeksgroep voor om serieuze aandacht te besteden aan de naamgeving van orkanen, maar tussen de regels wordt gesuggereerd dat er ook een oorzakelijk verband is: vrouwelijke orkaannamen zouden tot meer slachtoffers leiden dan mannelijke.
kritiek op de studie
Daar is veel kritiek op gekomen. Een goed overzicht daarvan geeft National Geographic. Zo is bijvoorbeeld de kans vrij groot dat het enkel toeval was dat de dodelijkste uitschieters van de orkanen vrouwennamen hadden. Dat waren er namelijk maar een paar, die wel het gemiddelde dodental bij vrouwennamen enorm omhoog brachten.
Een ander probleem is dat je waarschijnlijk andere beslissingen neemt in een echte noodsituatie, dan in een theoretisch experiment.
Dat betekent dat het verband tussen de naam en het aantal slachtoffers van een orkaan allesbehalve bewezen is.
misschien niet dodelijker, maar wel een onbewust effect
Wel bewijzen de experimenten dat een mannennaam de respondenten een orkaan onbewust als riskanter laat beoordelen, dan een vrouwennaam.
Deze onbewuste interpretatie van het geslacht van een naam heet een gender bias. Het was allang bekend dat die bestaat over mensen, bijvoorbeeld bij sollicitaties. En nu blijkt hij dus ook te bestaan als het niet om mensen gaat, maar om dingen.
Je kan er lang over praten of dit aangeboren of aangeleerd is. Goed of slecht. Voor mannen of voor vrouwen. Maar de vraag is of dat zin heeft. Wij denken dat je je beter kan afvragen hoe we ermee om moeten gaan.
wat nu?
Het zou natuurlijk het meest praktisch zijn om alle orkaannamen voor de zekerheid mannennamen te geven. Baat het niet, dan schaadt het niet.
Maar daartegen bestaan natuurlijk ontzettend veel maatschappelijke argumenten. Behoudende mensen vinden dit politiek correct gedoe, progressieven vinden het juist rolbevestigend om alleen maar mannennamen te gebruiken. Want uiteindelijk willen we in het Westen liever helemaal niet weten dat er een gender bias bestaat.
alarmbelletje
We zouden dus beter voor heel andere typen namen kunnen kiezen, bijvoorbeeld namen die van nature al een alarmbelletje doen afgaan.
Roofdiernamen bijvoorbeeld. Wie het bevreemdend wil hebben, kan kiezen voor namen als Gila Monster, False Killer Whale. Maar gewoon Tiger, Lion en Rattle Snake kunnen natuurlijk ook. Er is genoeg voor de komende decennia. Begin je bij de A, dan is Anaconda een mooie.
Een andere optie zijn beroemde slechteriken. Orkanen heten dan Darth Vader, The Joker, Hannibal of Spectre. Hier is de lijst. Beginnend bij de letter A, zou de eerstvolgende orkaan dan Alien kunnen heten.
Ok, misschien klinkt hij wat onrealistisch. Het nadeel van deze aanpak is dus wel dat je niet elke willekeurige naam uit deze lijsten kan pikken, dus dat je er toch telkens discussie over moet voeren.
Maar geldt dat niet evengoed voor de huidige situatie? Een orkaan die Dolly heet. Kom op!